Het is dit jaar twintig jaar geleden dat de befaamde Griekse actrice, activiste, politica en chanteuse Melina Mercouri op 73 jarige leeftijd op 6 maart 1994 in New York overleed. Een mooie gelegenheid om eens stil te staan bij haar leven en werk dat zoveel invloed heeft gehad: niet alleen in Griekenland, maar zeker ook in Europa. Het Benaki Museum eert haar met een coffee table boek, uitgegeven door Patakis Press naar aanleiding van een tijdelijke tentoonstelling.
Om een internationale persoonlijkheid te zijn, moet je echt jezelf te zijn. Niet imiteren. Als je Grieks bent, moet je Grieks blijven … ( Melina Mercouri)
Amalia Maria Mercouri werd op 18 oktober 1920 in Athene geboren. Dat zij zich gedurende haar leven naast en na haar carrière politiek zou inzetten zou niemand verbazen: Haar grootvader Spyridon Mercouri was burgemeester van Athene en ook haar vader, Stamatis Mercouri was als parlementslid politiek actief.
Nadat zij in 1944 haar toneelopleiding in Athene heeft afgerond speelt zij voor het eerst een filmrol in “Stella” van de Cypriotische regisseur Michalis Cacoyannis (muziek gecomponeerd door Manos Hadjidakis en Vassilis Tsitsanis) uit 1955. Aanvankelijk werd deze reprise van de opera “Carmen” (componist: Georges Bizet) geschreven voor het toneel, maar zou nooit op de planken komen. Hoewel de film zware kritiek kreeg van de Griekse critici, wordt het vandaag de dag als een van de belangrijkste Griekse films beschouwd. De film werd ingezonden voor het Internationale Filmfestival van Cannes in datzelfde jaar. Ondanks het feit dat er geen Gouden Palm mee naar Athene kon worden teruggenomen vormt deze film toch de internationale doorbraak voor
Melina Mercouri.
Het is bovendien op dit festival dat zij haar toekomstige tweede echtgenoot, de Amerikaanse regisseur Jules Dassin ontmoet. (Melina Mercouri was in de periode 1941 tot 1962 getrouwd met Panos Harokopos) In 1962 ontvangt zij in Cannes de felbegeerde onderscheiding als “Beste Actrice” voor haar rol in de film “Never on Sunday” waarin zij de rol van de prostituee Ilya vertolkt. De film, geregisseerd door Jules Dassin, werd een internationaal succes. Met hem als regisseur schittert zij ook in de films Phaedra (1962) en Topkapi (1964) om uiteindelijk in 1966 met hem in het huwelijksbootje te stappen.
Haar politieke carrière begint eigenlijk pas als in 21 april 1967 door een groep militairen een staatsgreep wordt gepleegd en in Athene een militaire junta onder leiding van kolonel Yiorgos Papadopoulos en generaal Stylianos Patakos aan de macht komt. Haar internationale bekendheid, charisma en haar welbespraaktheid wendde zij aan om actie te voeren tegen de militaire dictatuur. In deze periode laat zij zich "La Veuve du Colonel" noemen, (“de Weduwe van de Kolonel” naar de gelijknamige operette van Jaques Offenbach) Als in 1974 de junta ten val komt, keert zij terug naar Griekenland en is zij direct betrokken bij de oprichting van de nieuwe socialistische PASOK partij van Andreas Papandreou.
In 1971 verschijnt haar autobiografie “I Was born Greek”. Hierin beschrijft zij onder andere haar ontmoeting met een van haar grote voorbeelden: Greta Garbo. Als zij de diva in 1966 op het Griekse eiland Spetses ontmoet, vraagt Melina Mercouri haar of zij haar grote zwarte zonnebril zou willen afzetten zodat zij haar mooie ogen zou kunnen zien. “La Garbo” bracht langzaam haar handen naar haar zonnebril, tilde deze van haar neus en lachtte haar vriendelijk toe.
Voor PASOK neemt zij in 1977 zitting in het parlement en in de periode van 1981 tot 1989 was zij minister van Cultuur, Jeugd en Sport. In deze hoedanigheid zal zij een fel pleitbezorger worden om de teruggave van “The Elgin Marbles” te bewerkstelligen. In afwachting van de terugkeer van de marmeren beelden schreef melina Mercouri een ontwerpwedstrijd uit voor het nieuw te bouwen Acropolis Museum. Opdracht hierbij was om al rekening te houden met de terugkeer van de beeldengroep. De architecten Bernard Tschumi en Michalis Photiadis tekenden voor het winnende ontwerp. Als in 2007 de deuren van het fraaie museum voor het publiek opengaan, bevinden de “Marbles” zich echter nog steeds in het British Museum en krijgt men in Athene replica 's te zien.
Melina Mercouri: "Never on Sunday"
Met haar sterke persoonlijkheid, uitstraling en gedrevenheid weet zij als minister van Cultuur haar Europese collega 's te overtuigen van het belang van cultuur voor de Europese samenleving. Zij is initiatiefneemster van het prestigieuse “Culturele Hoofdstad van Europa” dat voor het eerst in 1985 in Athene zou plaatsvinden. Zij organiseerde tentoonstellingen over Griekse kunst en cultuur over de hele wereld. Een van haar bekendste uitspraken is dan ook; "cultuur is Griekenlands zware industrie". Als in 1993 PASOK opnieuw de verkiezingen wint, keert ook Melina Merouri terug als minister van Cultuur. Als zij op 6 maart 1994 in New York aan de gevolgen van longkanker komt te overlijden, richt haar echtgenoot Jules Dassin “The Melina Mercouri Foundation” op om haar gedachtengoed levend te houden.
Het coffee table boek: “Melina”: ISBN 9789601655550
De autobiografie: “I Was Born Greek”: ISBN 0340106115 ISBN-13: 9780340106112
Voor meer informatie over The Melina Mercouri Foundation: www.melinamercourifoundation
Bronvermelding:
Bij het schrijven van deze column werd gebruik gemaakt van onderstaande websites:
www.denbosch-ttcultuurstad.com/melina-mercouri
nl.wikipedia.org/wiki/Melina_Merkouri
Op deze column rust copyright: Niets uit deze website mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar worden gemaakt, in enigerlei vorm of wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of enige andere manier. Dit is alleen mogelijk na voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.
